Kalimantan en de Orangutans

Zondag 26 juli 2015
Lombok- Borneo Pankalan Bun- 1e dag orangutantour

Vanmorgen zijn we om haf zeven opgestaan. Alles was al ingepakt, dus konden we onszelf aankleden en om tegen zevenen gaan ontbijten. Om half 8 zou de chauffeur van de scooterverhuur klaar staan om ons naar het vliegveld te brengen. Hij was netjes op tijd en binnen een half uurtje stonden we alweer met onze bepakking bij de incheck van de eerste vlucht van vandaag. Naar Surabaya op Java. Deze vlucht duurde een uurtje en we vertrokken precies op tijd, om 9.40 uur. Vanuit de lucht konden we goed de door ons beklommen vulkanen zien en ook e nog steeds rokende Mt Raung. Op het vliegveld van Surabaya moesten we onze bagage weer ophalen en doorlopen naar de Transit voor de volgende vlucht naar Borneo. We hadden tijd voor een kopje koffie en na nog geen uurtje konden we alweer boarden in het wat kleinere vliegtuig naar Pankalan Bun, zuid Borneo. In deze vlucht waren geen andere buitenlanders, enkel locals. Vanuit de lucht zagen we al de enorme uitgestrekte stukken groen, wat een natuur! . Met de bagage en totaal geen controle voor wat dan ook, stond onze gids al klaar bij de schuifdeuren en brengt ons bij een auto. Een jonge vent die aardig Engels spreekt. Hij heet Yusup, eigenlijk heet hij Yusuf, maar hij kan de F niet uitspreken. Hij spreekt Java ook uit als Japa. In Kumai, een kleine plaats lopen we tussen wat bebouwing door en komen we bij de Klotok, de naam voor de traditionele boot. We krijgen direct lunch. We zijn de koning te rijk. Heerlijk eten op de rustig varende boot, we hebben er zin in! Enorm vogelgezang en getsjilp om ons heen. Dit blijkt slechts een bandje. Met het gezang worden zwaluwen gelokt naar betonnen flatjes met kleine gaten. Deze vogels bouwen nestjes met speciaal speeksel. Deze vogelnestjes zijn een delicatesse voor de rijken en met name de chinezen. Langs de rivier is het dus een herrie van vogels en overal staan de bijna 100 betonnen gebouwen. Eenmaal afgeslagen naar een smalle rivier is de natuur overweldigend. Enorme palmbladeren planten. Bladeren niet hoog aan de boom maar direct vanaf de voet. Alles is enorm, elke plant of boom is enorm. Prachtig! Algauw wijst Yusup de eerste probiscus of neusapen aan. We moeten even” leren kijken” en dan zien we ze ook de alpha male, de leider van de groep. Hij heeft een enorme neus en hele dikke staart. Jerken is er erg goed in, hij ziet al heel snel ander soort apen, Langur roept Jusup, maar wij weten het ook niet natuurlijk. We varen door tot het reforrestation centre Pasalat. Hier gaan we van de boot en wandelen via anderhalve kilometer lange plankier de jungle in. We eindigen bij een hutje waar een man van middelbare leeftijd leeft. Hij kweekt boompjes. We kunnen morgen eventueel een boompje planten om de jungle te helpen met wat aanplant. In het verleden heeft de locale bevolking zeer veel jungle gekapt voor diverse gebruik en de palmolie plantages verwoesten dagelijks nog steeds jungle ten behoeve voor de palmolie. Met man en macht word geprobeerd door natuurorganistaties om grond van de locale bevolking aan te kopen om de palmoliebedrijven te stuiten en zo de jungle te behouden. Ook voor het behoud van de Urang Utans is dit van levensbelang. Het is inmiddels donker geworden en wij lopen met het ene pitje van Yusup spannend te doen op de terugweg. Jerken is ook op z’n blote voeten en Yusup kijkt overal of er nog interessante dingen voor ons te zien zijn. Bezweet maar blij komen we terug bij de boot waar het avondeten al klaar staat. We hebben een beetje ledverlichting en twee kaarsjes. We genieten en genieten maar. De bemanning heeft onze matrassen al neergelegd en de klamboe al opgehangen. Na het eten drinken we koffie en spelen een potje Yahtzee. Om 21.30 zakken onze ogen toe. Eerst nog een plas op de wc achterop de boot. Plons water uit de mandibak naspoelen en plakkend en wel liggen we nog geen 5 minuten voordat we slapen.


Maandag 27 juli

2e dag Orangutantour Borneo
De Klotok bestaat uit twee lagen. De benedenlaag is voor de bemanning. Achterin een piepklein hokje waar twee kokkinnen de heerlijkste maaltijden en snacks voor ons bereiden. Dan is daar Iman de kapitein, Janto de mecanicien. Ze zijn verschrikkelijk aardig en behulpzaam. Ze doen alles voor ons. Iedereen kijkt uit naar wilde dieren en ze maken ons bed op en halen het ook weer af. Ongelooflijk wat een service.
We hadden met Yusup afgesproken om om 5.00 uur een trekking te gaan doen. Het is nog donker. We schieten uit bed zo onze kleding weer aan en stappen achter hem aan de jungle in. Algauw gaat wordt het al beetje lichter en zien we dat we in een muur van groen lopen. We lopen nogmaals naar het reforrestation centre. We kiezen er twee boompjes en een mangoboompje uit. De man graaft ergens een flink gat en wij planten onze boompjes. Jerken plant zijn eigen mangoboompje, Ik plant een Mantoh boompje voor Margriet en Paul plant een boompje uit naam van ons gezin. Elk boompje krijgt een mandibakje met water. Bovendien krijgt elk boompje een bordje met datum en naam erbij. Leuk om te doen en niet gemaakt toeristisch. Tijdens de wandeling horen voor het eerst het geroep van Gibbons. Rond 7 uur zijn we terug op de boot voor ontbijt. We beginnen direct met varen naar kamp II. Onderweg zien we tot ieders grote opwinding een wilde orangutan met een baby. Zij zit rustig te eten, de kapitein manoeuvreert de boot zo gunstig mogelijk en we oeh-en en aaah-en, indrukwekkend. We stappen uit bij kamp II want daar is om 09.00 uur een feeding. We vertrekken bijtijds en zodoende zien we Atlas, een jonge orangutan van zo’n 15 jaar. Hij zit op de plankier en wij mogen erbij, slechts een meter afstand!! We are so lucky. We lopen door de jungle naar de feeding toe en Jusup kiest speciale paadjes zodat we onverwachts het tweede mannetje in rang tegenkomen en van zeer dichtbij kunnen zien ( 2/3 meter). Hij loopt daar gewoon ook, maar we moeten alert blijven. Op een open plek is een groot vlonder gemaakt waar de ranger bananen en kommen melk neerzet. Je hoort het kraken van takken en ritselen van bladeren. Van drie kanten komen moeders met kinderen. Het mannetje zit al dominant aan zijn bananenontbijt, vrouwtjes jaagt hij weg en moeten wachten. Wanneer hij zelf druk aan het eten is hebben de kleintjes en vrouwtjes snel even de kans een kam bananen van het platform te pakken en de boom weer in te klimmen. Ergens halverwege hangen ze dan comfortabel met of zonder kind de bananen op te eten. Na een uurtje kijken wandelen we via een smalle jungleweg terug naar de boot. Daar staat de lunch alweer klaar en na de lunch varen we de rivier nog verder stroomop, na weer een zijrivier te pakken word het water ineens zwart van kleur. Het water is wel veel helderder dan het bruine water in de grote rivier. We stoppen bij Camp Leaky. Dit is het oorspronkelijke nu 45 jaar oude onderzoekstation en een klein museum. Hier is ook de orangutan opvang begonnen en hier is de grootste populatie van opgevangen orangutangs, ruim 200. Tijdens de wandeling naar de feeding lopen we tegen een boom met een gibbon aan. Gibbons zijn zeer schuw maar deze gibbon weet Jusup te lokken met stukjes banaan en Jerken kan kleine stukjes zo in zijn mondje doen. Alles moet heel rustig maar is natuurlijk hartstikke gaaf!! Dan even verderop als we bijna bij het centrum zijn zit er een kleine urangutang in een boom en komt op ooghoogte op een meter afstand zitten. Ze is lui en hangt en zit wat, we hebben alle tijd om te fotograferen en te kijken. Dan zien we Siswi, een 54 jaar oud wijfje. Ze is een beetje grumpy maar laat zich rustig fotograferen, ze klimt in een boom om een rustnest te maken en even te zitten. De halve boom moet het ontgelden, ze breekt de halve boom af om lekker te kunnen zitten en buigt takken om om tegen te leunen. De orangutans maken iedere dag een nieuw nest om te overnachten en soms op de dag een eenvoudiger voor het rusten. Dan gaat het regenen. Wij schuilen in het informatiecentrum en Siswy gaat met een tak met bladeren boven haar hoofd onder een hutje zitten. Het ziet er zo aandoenlijk uit! Tijdens het voeren om 14.00 zijn er flink wat toeristen komen kijken maar er zijn hier ook veel apen. Bovendien scharrelen er wel tien wilde zwijnen om de voederplaats heen en we zien prachtig oranje,wit,donker bruin gekleurde eekhoorns. Hierna terug naar de boot en varen we weer een behoorlijke tijd terug naar kamp II. Vanavond zullen we een daar een avondtrekking doen. Onderweg is het half bewolkt en zien we een paar krokodillen. Ze variëren van een meter tot 3 meter lengte. Prachtige beesten, vooral als je ze in het wild zo kan zien naast de boot. Omdat het net wat geregend heeft zijn er veel neusapen en maqaaken in de bomen. We zien ze overal! Aangekomen bij kamp II kunnen we een poosje lekker relaxen en lekker liggen. Omdat op onze klotok de generator kapot is doet de pomp voor de doucht het ook niet. We frissen ons dus af en toe op uit de mandibak. Nu hebben we tijd om ons te “douchen” met een emmer water die we ophijsen uit de rivier (bruin). Op de steiger wassen we ons op deze manier, heerlijk. Rond 18.15 uur wanneer het bijna donker is vertrekken we weer met zaklampen en hoofdlampen. We pikken de ranger op die dit kamp goed kent en binnen 5 minuten sta ik in holen (ja geen holletjes!!) van tarantula’s te kijken. De jongens zijn helemaal opgewonden, ik doe alsof, want ik vind het verschrikkelijk eng! Yusup heeft uit de keuken een stukje kip meegebracht, hij bind het aan een stokje. Hiermee moeten de tarantula’s uit hun hol worden gelokt. Bij het eerste hol zien ze de spin komen en woesch, weg is de kip. De spin steelt de kip en kan hier wel een week van leven. Yusup baalt, wij ook wel want we hebben nog niets gezien. Maar met een ander takje komen er al gauw meer tarantula’s naar boven. In het echt is het al griezelig, maar als ik Paul z’n foto’s zie is het helemaal groot en eng! We zien vuurvliegjes, kleine torretjes en andere spinnetjes. Wat een ervaring……..alleen ik ben blij als we anderhalf uur later weer op de wat grotere looppaden geraken. Best moe van de hele dag komen we bij de boot aan waar de kaarsjes op tafel branden en het eten gelijk klaar staat. Jerken gaat na het eten plat en wij volgen tegen half tien.


Dinsdag 28 juli
3e dag orangutantour Borneo

Vanmorgen verwisselen we onze nachtkleding weer om 5.00 uur om voor korte broek, t-shirt en sandalen. Yusup weet een mooie route, duurt ongeveer twee uur. Wij zijn okee. We klimmen en klauteren flink tussen de wortels en bomen. Het is nog koel en het is prachtig om de zon door al het gebladerte heen te zien komen. Wanneer we om 7.15 uur terug zijn ontbijten we en drinken gezellig koffie. Om 9.00 gaan we weer naar een feeding. Daar is het wel druk met toeristen maar alles gaat rustig. Er is nog geen eten want de bananen en melk boot vanuit Pankalan Bun is nog niet gearriveerd. We kijken een poosje naar de aanwezige mannetjes en jonge urangutans en besluiten dan terug te wandelen. Onderweg terug horen we bladergeritsel hoog in de bomen. Yusup duikt de jungle weer in en wij volgen. Weer raak……. Een moeder orangutan met kleine baby klimt vanuit de kruin naar ons toe en Jerken kan pelpinda’s aan de moeder voeren. Dan komt de 8 jaar oude zoon van haar ook uit de boom naar beneden en ook hem kunnen we allemaal pelpinda’s in z’n mond geven. Ze pakken het pindaatje met hun zachte lippen aan. GEWELDIG!! Geen woorden meer om uit te drukken hoe gaaf dit is!!!!. Het is allemaal zo relaxed dat we rustig elkaar kunnen fotograferen en filmen. Dan zijn natuurlijk de pelpinda’s een keer op en trekken de orangutans verder. Wij trouwens ook. We verlaten kamp II en varen meer dan 2 uur terug naar kamp I. Hier zijn we nog niet geweest. Hier hebben we alleen de eerste dag toegang gekregen. We leggen aan en krijgen hier eerst onze lunch. Om drie uur vanmiddag zal hier ook een feeding zijn. Tijd genoeg dus om voor die tijd heerlijk nog een poosje op de matrasje te relaxen. Af en toe regent het een beetje (tropisch regenwoud) maar de zeilen op de boot kunnen makkelijk in en uit geklapt worden en houden het droog en comfortabel. Het frist lekker op. Vlak voordat we daar aankomen ziet Yusup toekans en een soort kraanvogels. Prachtige vogels. Jerken springt op om te kijken en verrekt hierbij een spier in zijn lies. Binnen een kwartier gaat het zoveel pijn doen dat hij er naar van wordt. We leggen aan in kamp I en hij kan niet meer staan en huilt bijna van de pijn. Bemanning en omliggende boten zijn allemaal bezig wat het nou kan zijn en wat ze voor Jerken kunnen doen. Yusup vraagt of we het goed vinden als een lokale “medicijnman”er naar kijkt. Nou ja, denken wij, baat het niet schaadt het niet! De man komt de boot op en vraagt aan de kokkin olie en knoflook en kampfer. Hij mediteert als het ware en begint een soort voetreflexologie te doen. Hiermee begint hij Jerkens tenen te bewerken en daarna flink drukken en duwen op bepaalde punten bij zijn enkel en onderbeen. Ook het been aan de goede kant krijgt een beurt. Uiteindelijk concentreert hij zich op een glas water en bromt de naam van Jerken. Daarna op een aantal punten smeren en de rest opdrinken. De behandeling doet best zeer en is niet fijn, maar kort daarna voelt Jerken wel de pijn uit zijn been wat wegtrekken en hij is een stuk rustiger. We vertrekken met de boot naar een wat rustiger plekje en blijven de rest van de middag rustig liggen met de boot. Jerken heeft het wisselend warm en koud en we maken ons best wat zorgen wat dit nou is. Hier in de jungle kun je geen kant op en het dichtstbijzijnde fatsoenlijke ziekenhuis bereiken we pas morgen in Jakarta. Tegen de avond heeft hij een poos geslapen en kan hij zijn been alweer iets beter bewegen. We lopen héél zachtjes een stukje een traditioneel dorpje in. Maar dat is voor Jerken teveel. We wandelen na een kwartiertje weer zeer rustig terug. Yusup vraagt de kapitein een stuk terug richting Kumai te varen, waar we begonnen zijn. Voor Jerken maken ze alvast de matrassen en de klamboe in orde. Jerken is uitgeput en wil alleen maar slapen. Het is inmiddels donker geworden en Yusup laat de boot aanleggen aan multi-mega-supersize palmplanten langs de rivier. De crew hakt wat palmtakken af zodat de boot vrij ligt voor ongedierte en wilde apen. Dit is wel weer een fantastische plek. Om ons heen alleen maar vuurvliegjes. Aan allebei de oevers zit het er vol mee. Kerst in de jungle. Ons avondeten is inmiddels klaar en we eten in het bijna donker tussen de vuurvliegjes. Jerken slaapt nog steeds en heeft geen zin in eten. Hij maakt een hele lange nacht vannacht, kan hij goed gebruiken! Na het eten maken we lekker koffie en drinken we dat rustig op op het voordek van de boot. Hoe fantastisch!

Woensdag 29 juli
4e dag orangutantour Borneo
Vanmorgen helaas geen ochtendwandeling om 5.00 uur, maar de bemanning en Yusup zijn al vanaf 6.00 uur in de weer met ons eten, onderhoud van de boot en alle huishoudelijke klusjes van de dag. We stropen de klamboe omhoog en blijven lekker een poosje sudderen. Langzaam word het licht en komt de zon op. Rond 7 uur krijgen we een hete kan water en kunnen we koffie en thee maken. Lekker op het voorplatje van de boot verder wakker worden. Met Jerken gaat het weer iets beter. Hij kan zich weer iets beter bewegen en hij heeft een goede nacht kunnen maken. De klamboe en de slaapspullen worden opgeruimd en tegen 8 uur zitten we weer aan het ontbijt. Het groen om ons heen en de visjes in het water, af en toe een voorbij varende visser of vrouwtje met inkopen van de markt. We krijgen 3 in de pan, een dikke halve pannenkoek en een gebakken ei met groente erdoor. Flinke hap, maar weer heerlijk. We blijven nog een poosje hangen en praten wat met Yusup. Dan varen we terug naar Kumai en moeten we de jungle achter ons laten. We hebben alle drie nu al heimwee. In Kumai staat er een auto klaar die ons naar het vliegveld zal brengen. We zeggen de kapitein, de kokkin en de mecanicien hartelijk gedag en bedanken hen voor de enorme zorg van de afgelopen dagen. Dan brengt Yusup ons naar het vliegveld waar we nog een poosje moeten wachten voordat om 13.00 uur onze vlucht naar Jakarta gaat.